بررسی تطبیقی تکفیر از منظر وهابیت و خوارج

نوع مقاله : مقاله علمی - ترویجی

نویسنده

موسسه دارالاعلام

چکیده

وهابیان قریب به سه قرن است که با شعار پیروی از قرآن، سنت و سلف، قرائتی خاص از توحید و شرک ربوبی و الوهی را ترویج می کنند که نتیجه آن کفر انگاری برخی از باورها و رفتاری رایج در میان عالمان و عامیان مسلمان مذاهب مخالف وهابیت است. این در حالی است که این خوانش وهابیان از توحید و تکفیرهای برآمده از آن، نه در سلفِ مشتهر به سلف صالح در میان اهل­سنت راه دارند و نه در قرآن. این مقاله، تساوی و یکسانی راه وهابیت با سلف طالح (یعنی خوارج)، را اثبات کرده و ادعای وهابیان را مورد بررسی قرار داده است؛ از این­رو، با توجه به مدعای وهابیت که خود را تابع سلف می­دانند، این سوال مطرح است که آیا سلف صالح به­ویژه در سه قرن اول، چنین تفکر تکفیری­ای داشتند؟ اگرچه موضوع کفر و مسئلۀ تکفیر در مباحث کلامی و فقهی سنی و شیعه وجود دارد، ولی اکثر مسلمانان، هیچ­گاه مخالفین فکری خود را به بهانه­ی تکفیر مهدورالدم ندانستند؛ اما در اواسط قرن اول هجری، عده­ای به­نام خوارج و با شعار «لاحکم الالله» دست به قتل مسلمانان زدند و کشتن آنان را به­سبب کفر و شرک جایز دانستند؛ از این­رو، ریشه تکفیر وهابیت، امروز در میان تاریخ اسلام نه­تنها به سلف صالح، بلکه به سلف طالح یعنی خوارج برمی­گردد.

کلیدواژه‌ها