بررسی جایگاه ابن‌تیمیه در میان سلفیۀ جهادی دربارۀ حکمِ «خروج بر حاکم»

نوع مقاله : مقاله علمی - ترویجی

نویسنده

کارشناسی ارشد مذاهب اسلامی، پژوهشگر مؤسسۀ دار الإعلام لمدرسة أهل البیت و استاد مرکز آموزش زبان و معارف اسلامی مدرسۀ المهدی وابسته به جامعة المصطفی العالمیة.

چکیده

سلفیۀ جهادی به‌عنوان گروهی که تنها راهِ انتشار دین را «جهاد مسلحانه» می‌دانند، برای پیشبرد اهداف خود، درصدد برطرف کردنِ موانع بر آمده‌اند. آنان بزرگ‌ترین مانع را حاکمانِ ممالکِ اسلامی قلمداد نموده و به کفرِ ایشان حکم کرده‌اند. تکفیری‌ها برای مشروعیت‌بخشی به اقداماتِ خود، اصلی‌ترین منبعِ خود برای حکم به کفر و خروج بر حاکمان را فتواهای ابن‌تیمیه قرار داده‌اند؛ ازاین‌رو، آنها با استناد به فتواهای ابن‌تیمیه دربارۀ «تاتار»، دو ادعا را مطرح کرده‌اند: اول اینکه حاکمانِ امروزی مثل حاکمانِ تاتار هستند و بنا بر فتوایِ ابن‌تیمیه، حکمِ آنان قتل است. دوم اینکه احکامی که این حاکمان صادر می‌کنند، مثل قوانینِ تاتار (=یاسق) است؛ پس به‌خاطر این احکام، آنان کافرند و مستحق مرگ هستند. اما با بررسیِ آرای ابن‌تیمیه، معلوم شد که سلفیان برداشت ناقصی از گفتار وی دارند و نمی‌توان با تکیه بر فتواهای ابن‌تیمیه، بین حاکمانِ تاتار و حاکمانِ امروزی حکمی یکسان صادر کرد. علاوه بر این، در کتاب، سنت و کلام بزرگان شرایطی برای کفر بیان شده است که در حاکمانِ ممالک وجود ندارد و نهایت چیزی که دربارۀ ایشان می‌توان گفت، فسقِ آنان است. همچنین بنا بر آنچه در منابع اهل‌سنت وارد شده است، «خروج بر حاکم» در صورتی که مفسده‌ای در بر داشته باشد، جایز نیست.
 

کلیدواژه‌ها