کارشناسی ارشد کلام اسلامی، دانش‌پژوه مؤسسۀ دار الإعلام لمدرسة أهل البیت و دانشجوی کارشناسی ارشد رشتۀ علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم.
چکیده
با توجه به تأثیرپذیریِ وهابیان و سلفیان از افکار ابن‌تیمیه در مسئلۀ توحید و شرک، و در نتیجه، اقدام ایشان به مشرک خواندنِ سایر مسلمانان، بررسیِ دیدگاه ابن‌تیمیه دراین‌باره ضروری است. ازاین‌رو، مقالۀ پیشِ‌رو بررسی و نقد دیدگاه ابن‌تیمیه دربارۀ توحید و شرک را موضوعِ خود ساخته و به بحث در این مسئله پرداخته است. در این مقاله، ابتدا اقسام توحید از دیدگاه ابن‌تیمیه بررسی شد و روشن گردید که وی توحید را سه‌قِسمی دانسته و تقسیمِ ارائه‌شده توسط او با سه اشکالِ «استقرایی و اجتهادی بودن»، «تکیه‌داشتن بر استقرای ناقص» و «فاقد ثمرۀ عملی بودن» رو‌به‌روست. آن‌گاه دیدگاه وی دربارۀ هریک از اقسام سه‌گانۀ توحید مورد بررسی و نقد قرار گرفت و روشن شد که اولاً: لازمۀ دیدگاه وی در «توحید در اسما و صفات» تجسیم و اعتقاد به جسمانیتِ خداوند سبحان است. ثانیاً: دیدگاه او دربارۀ «توحید در ربوبیت» نیز با دو اشکالِ «خلط میان مفهوم رَب و خالق» و نیز «عدم‌صحت ادعای وی مبنی بر موحّد بودنِ مشرکان در حوزۀ ربوبیت» مواجه است. ثالثاً: ادعای او مبنی بر امکان «مشرک بودن در حوزۀ الوهیت» با وجود «موحّد بودن در حوزۀ ربوبیت»، برخلافِ تبیینِ او از رابطۀ حاکم میان «توحید در ربوبیت» و «توحید در الوهیت» است.
)