* پژوهشگر مؤسسۀ دار الإعلام لمدرسة أهل البیت و دانش‌پژوه مؤسسۀ کلام امام صادق.
چکیده
حجیت خبر واحد از مسائل اختلافی بین علمای مذاهب اسلامی است. برخی آن را به‌طور کلی در فقه و عقاید حجت نمی‌دانند، برخی در هر دو حجت می‌دانند و برخی دیگر نیز قائل به تفصیل شده‌اند؛ به این بیان که آن را در فقه حجت می‌دانند ولی در عقاید حجت نمی‌دانند. علت این اختلاف، در افادۀ علم و ظن در حجیت خبر واحد است. هرکدام که به افادۀ علمِ خبر واحد قائل شده‌اند، آن را در عقاید نیز حجت دانسته‌اند. ابن‌تیمیه مطلق خبر واحد را غیر از دو قسمِ خبرِ پذیرفته‌شده از طرف امت و خبرِ محفوف به قرینه، مفید ظن می‌داند. به‌عبارت دیگر می‌توان گفت که او مطلق خبر واحد را در احکام و عقاید حجت نمی‌داند. هر قِسمی که از دیدگاه ابن‌تیمیه افادۀ علم می‌کند، می‌تواند در عقاید نیز حجت باشد و هر قِسمی که افادۀ ظن می‌کند، در عقاید حجت نیست. ابن‌تیمیه دایرۀ اخبار ذیل عنوان «تلقی به قبول امت» را بسیار گسترده کرده و تمام اخبار صحیحین غیر از اخبار متواتر را از این نوع دانسته است. دلیل وی بر این مطلب، اجماع اهل‌حدیث است. به این نظریۀ ابن‌تیمیه اشکالاتی وارد است که در این مقاله به آنها پرداخته شده است.
)