دانشپژوه سطح سه مؤسسۀ کلام و دانشپژوه مؤسسۀ دارالإعلام لمدرسة أهلالبیت.
چکیده
محمد ناصرالدین البانی علیرغم تشابه نظام فکریاش با ابنتیمیه، در برخی مسائل مهم اصول اعتقادی با ابنتیمیه اختلاف دارد. گرچه اختلاف نظر و فتوا در امور فقهی، امری مشروع و جایز است، اما در اصول اعتقادی طبق نظر اهلسنت امری محال است و جایز نیست. از اختلافات مهمی که در این مقاله بیان شده است، میتوان به مسئلۀ «تسلسل حوادث» اشاره کرد. ابنتیمیه در هستیشناسی، مسئلۀ ربط حادث به قدیم با پذیرفتن زائد بودن صفات بر ذات و قدیم دانستن آن صفات ملزم به پذیرش به تسلسل حوادث از جانب معلول ها شده و گفته نمیتوان برای حوادث اولی بیان نمود که البانی این تسلسل را با بیان دو روایت رد کرده و کلام ابنتیمیه راباطل دانسته است. همچنین ابنتیمیه به فنای آتش جهنم قائل شده است و دلیلش این است که اگر خداوند عذابی را فراهم نماید که نهایت نداشته باشد، با رحمت خداوند سازگاری ندارد. وی برای این پرسش که آیا آدم بر صورت خود خلق شده است یا خیر، سه وجه را طبق حدیث «خلق الله آدم علی صورته» بیان نموده است. ابنتیمیه از کسانی است که به مجاز و عدم تأویل قائل هستند و با بیان سه معنا برای تأویل، معنای مصطلح متکلمان را رد نموده و در الفاظ قرآن به حقیقتبودن آنان قائل شده است. وی بهدلیل نقلگرابودن، به استقرار خداوند بر عرش و نشستن خداوند بر روی کرسی معتقد است. البانی در همۀ این موارد با ابنتیمیه مخالفت نموده و نظر ابنتیمیه را مردود دانسته است.