بررسی اختلافات اعتقادی ابن‌تیمیه و البانی

نوع مقاله : مقاله علمی - ترویجی

نویسنده

دانش‌پژوه سطح سه مؤسسۀ کلام و دانش‌پژوه مؤسسۀ دارالإعلام لمدرسة أهل‌البیت.

چکیده

محمد ناصرالدین البانی علی‌رغم تشابه نظام فکری‌اش با ابن‌تیمیه، در برخی مسائل مهم اصول اعتقادی با ابن‌تیمیه ‏اختلاف دارد. گرچه اختلاف نظر و فتوا در امور فقهی، امری مشروع و جایز است، اما در اصول اعتقادی طبق ‏نظر اهل‌سنت امری محال است و جایز نیست. از اختلافات مهمی که در این مقاله بیان شده است، می‌‌توان ‏به مسئلۀ «تسلسل حوادث» اشاره کرد. ابن‌تیمیه در هستی‌شناسی، مسئلۀ ربط حادث به قدیم با پذیرفتن زائد ‏بودن صفات بر ذات و قدیم دانستن آن صفات ملزم به پذیرش به تسلسل حوادث از جانب معلول ها شده و ‏گفته نمی‌توان برای حوادث اولی بیان نمود که البانی این تسلسل را با بیان دو روایت رد کرده و کلام ‏ابن‌تیمیه راباطل دانسته است. همچنین ابن‌تیمیه به فنای آتش جهنم قائل شده است و دلیلش این است که ‏اگر خداوند عذابی را فراهم نماید که نهایت نداشته باشد، با رحمت خداوند سازگاری ندارد. وی برای این ‏پرسش که آیا آدم بر صورت خود خلق شده است یا خیر، سه وجه را طبق حدیث «خلق الله آدم علی صورته» ‏بیان نموده است. ابن‌تیمیه از کسانی است که به مجاز و عدم تأویل قائل هستند و با بیان سه معنا برای ‏تأویل، معنای مصطلح متکلمان را رد نموده و در الفاظ قرآن به حقیقت‌بودن آنان قائل شده است. وی ‏به‌دلیل نقل‌گرابودن، به استقرار خداوند بر عرش و نشستن خداوند بر روی کرسی معتقد است. البانی در همۀ ‏این موارد با ابن‌تیمیه مخالفت نموده و نظر ابن‌تیمیه را مردود دانسته است.‏
 

کلیدواژه‌ها