* دانشجوی دکتری وهابیتشناسی دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی.
چکیده
حضور جریان لیبرال در عربستان، میزان نفوذ، مراحل و پیامدهای آن بر آل سعود، از جمله مسائل پرمناقشه در سالهای اخیر بوده است. با آن که برخی منکر وجود چنین جریانی در عربستاناند، برخی بدان اقرار نموده و از گستره نفوذ آن سخن گفتهاند. فضای بحرانی دهه 1990م، تجدیدنظرطلبی برخی از وهابیان، غربزدگی خانواده پادشاهی، اکتشاف نفت و ورود نیروی کار به عربستان با فکرهای متنوع، برخوردهای تند و سختگیرانه مؤسسات وهابی با مردم، گشوده شدن درهای اینترنت به روی ساکنان عربستان، از جمله عوامل زمینهساز گسترش جریان لیبرالیسم در عربستان سعودی است. تنوع لیبرالهای سعودی، کیفیت روابط آنها با جامیان و صحویها از دیگر مسائل مرتبط با این جریان است.