بررسی مفهوم «توحید عبادی» از دیدگاه آیت‌الله مصباح یزدی و ابن‌تیمیه

نوع مقاله : مقاله علمی - ترویجی

نویسنده

سطح دو حوزۀ علمیه، دانش‌پژوه مؤسسۀ دار الإعلام لمدرسة أهل البیت (شعبۀ شیراز).

چکیده

«توحید عبادی» اصلی‌ترین مؤلفۀ مورد دعوتِ انبیای الهی است. مفهوم و مصادیق عبادت در میان مسلمانان بدون اختلاف و واضح بود تا اینکه با ظهور ابن‌تیمیه و تفسیر جدیدش از این مفهوم، برخی اعمال مسلمانان ‎مانند شفاعت و توسل، عبادتِ غیرخدا شمرده شد و موجب تکفیرِ آنان گردید. مفهومی که ابن‌تیمیه به‌عنوان تعریفِ عبادت ارائه کرد، معنای لغویِ عبادت، یعنی صِرف طاعت در مقابلِ شیء است و وی قیودی مانند حبّ معبود را به آن افزود. مهم‌ترین اشکالات این تعریف را ‎می‎توان ابهامِ آن، عدم‌ جامعیت و مانعیت، و همچنین مخالفت با استعمال‌های قرآنی دانست. در مقابل، آیت‌الله مصباح با استناد به استعمال‌های قرآنی، قید «اعتقاد به الوهیتِ معبود» را در مفهوم عبادت دخیل، و اعمالی مانند توسل و استغاثه را مُقرِّبِ عبد به خداوند ‎می‌داند.

کلیدواژه‌ها