مقایسه دیدگاه دیوبندیه و وهابیت در مسئله توسل

نوع مقاله : مقاله علمی - ترویجی

نویسنده

* پژوهشگر مؤسسه دارالإعلام لمدرسة اهل‌البیت و کارشناسی ارشد موسسه شیعه‌شناسی

چکیده

در این مقاله وجوه اختلاف وهابیت با دیوبندیه را در مسئله توسل بررسی می‌کنیم. بدین‌منظور اقسام توسل را مطرح می‌کنیم و با مراجعه به آثار بزرگان و علمای مهم در هر دو گروه وهابیت و دیوبندیه، دیدگاه‌هایشان را در فروع توسل می‌کاویم و جدایی تفکرات وهابیت از سایر مسلمانان را به‌خوبی نشان می‌دهیم. همچنین، از اختلافات درونی در مکتب دیوبندیه پرده برمی‌داریم. علمای وهابیت بالاتفاق توسل به ذات پیامبر و صالحان و دعای نبی یا ولی بعد از حیات را جایز ندانسته‌اند و در توسل به جاه دو دیدگاه دارند که ابن‌عثیمین آن ‌را جایز می‌داند و علمای دیگر آن‌ را جایز نمی‌دانند. اما دیوبندیه فقط در توسل به برکت دیدگاه واحدی دارند و آن را جایز می‌دانند، اما در سایر انواع توسل دیدگاه واحدی ندارند. در خصوص توسل به حق و جاه و مقام هم سه دیدگاه دارند؛ برخی آن را مطلقاً جایز دانسته‌اند و برخی مطلقاً قائل به عدم جواز آن شده‌اند و برخی نیز قائل به تفصیل.

کلیدواژه‌ها