پژوهشگر مؤسسه تحقیقاتی دارالإعلام لمدرسة اهل‌البیت و کارشناسی ارشد مرکز تخصصی شیعه شناسی.
چکیده
اختلاف در سماع موتی اگرچه از صدر اسلام وجود داشته است، اما اکثر علمای مذاهب، سماع موتی را قبول داشته‌اند و در میان احناف نیز بسیاری قائل به سماع بوده‌اند. برخی نیز آن را نپذیرفته‌اند. مخالفان سماع به برخی از آیات قرآن و روایت عایشه استناد کرده‌اند و موافقان به روایاتی از قبیل قلیب بدر، قرع نعال و ... تمسک جسته‌اند. در میان دیوبندیه نیز، اغلب علمای دیوبندیه قائل به سماع بوده‌اند، هرچند ممکن است در محدوده سماع با یکدیگر اختلاف داشته باشند، و برخی نیز، برخلاف دیدگاه بزرگان خود، به عدم سماع معتقد شده‌اند که برخی دیگر از علمای دیوبند با آنها مخالفت کرده‌اند، به طوری که حتی عده‌ای آنها را از دایره دیوبند خارج دانسته‌اند و بر آنها اطلاق وهابی کرده‌اند.
)